Þankar miðaldra einyrkja

Standardinn í sveitunum á árum áður

Húsbóndinn hér á bæ fussaði auðheyrilega þegar vinstristjórn barst í tal um það leyti sem ríkisstjórnarnefnan sáluga var að syngja sitt síðasta núna um helgina. Hann vildi meina að þá myndu allar gáttir félagslega kerfisins opnast og skattar hækka upp úr öllu valdi. Ég taldi aftur á móti að slíkt hlyti óumflýjanlega að gerast, hverjir svo sem yrðu við völd, ef við ætluðum okkur að borga þó ekki væri nema eitthvað af skuldum drengjanna "okkar". Þá nefndi hann máli sínu til sönnunar vinstri stjórnina 71. Ég lét þá hugann reika - jú, mikið rétt, það var líklega þá sem fóru að sjást einhverjir örlitlir peningar norður í Hrútafirði og bilið að minnka milli þeirrar sveitar og Reykjavíkur. Ég get nefnt svo ótal margt sem við "höfðum ekki" en talsist til sjálfsagðra þæginda í Reykjavík, að minnsta kosti hjá fólki af meðalstandi:

- Ekki baðker fyrr en um 1970
- Ísskápur ekki fyrr en um það leyti
- Sjálfvirk þvottavél um það leyti líka
- Rúmgott húsnæði með sérherbergi barna og hjóna - ég hef ekki verið ein í herbergi nema kannski tvö ár ævinnar - hálfan vetur á Laugarvatni, þegar ég leigði einn vetur á Sólvallagötu, veturinn sem ég var í íbúð ömmu minnar á Skarphéðinsgötu og loks parta úr þeim sumrum sem ég var heima eftir að flutt var í nýja húsið. Í gamla húsinu vorum við þrjár, jafnvel fjórar, systur um eitt herbergi.
- Uppþvottavél sást ekki á Melum 1 fyrr en um 1980 í fyrsta lagi.
- Allur kvenfatnaður var saumaður heima.
- Prjónafatnaður var ekki keyptur.
- Heimilisbifreið - alla mína æsku áttu Melabræður einn jeppa saman, sem var afleitt fyrirkomulag - hvers vegna ætla ég ekkert að rekja hér.
- Hjónarúm - keypt ca 68 og þótti mikið bruðl, eins og hér hefur verið nefnt áður.
Sófasett - fyrst var keyptur svefnsófi - sófasett kom ekki fyrr en ca 78 og þá keypt af bróður mínum notað.
- Allt þurfti að gjörnýta, alla afganga, jafnt af mat sem öðru. Móðir mín var töluvert á undan sinni samtíð því hún notaði alla plastpoka aftur og aftur; það var lokahnykkurinn á uppvaskinu að þvo plastpoka og hengja upp á snúru í þvottahúsinu.
- Allt bakað og eldað heima, ekki keypt brauð, kökur eða kex nema í algjörum undantekningartilfellum.


Félagslega misréttið var hrópandi alveg þangað til vinstri stjórnin tók við. Alvarlegast og augljósast var það í skólamálunum, þar sem börn þurftu að vera í heimavist alveg frá upphafi skólagöngunnar og nutu ekki kennslu nema hálfan veturinn. Þetta var ekki leiðrétt fyrr en um það leyti sem yngsta systir mín, fædd 1966, var að byrja í barnaskóla. Tannlækningar virtust líka lengi vel vera munaður þéttbýlinga. Þær var farið að styrkja á árunum eftir 1970.

Sem dæmi um efnahagsleg viðmið okkar get ég tekið að Sigurjón, eiginmaður móðursystur minnar, sem var leigubílstjóri í Reykjavík var talinn stórefnamaður. Til marks um það var að hann (hún var heimavinnandi og taldist því ekki með í dæminu) gat keypt nýja blokkaríbúð í Bólstaðarhlíð sem kostaði rúma milljón (gamalla) króna.

Sú hugsun hefur orðið furðu lífseig að það hljóti að vera sjálfsagt að öll kjör og aðbúnaður sé lakari í sveitum en þéttbýli. Furðu fá ár eru síðan ég heyrði roskinn mann býsnast yfir sófasetti sem lúxus á sveitabæ, fyrirbæri sem hér í Reykjavík hefur lengi talist til sjálfsagðra þæginda.

sagði Helga kl. 08:28